Okinawa karate

Wpływ karate na kulturę i społeczeństwo jest trudny do przecenienia, a jego korzenie sięgają głęboko w historię Okinawy. To

Okinawa, czyli początek karate

Obecnie karate jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych sztuk walki na świecie, z milionami praktykujących na wszystkich kontynentach. Istnieje wiele stylów karate, z różnymi technikami i filozofiami, ale wspólnym celem jest rozwijanie ciała, umysłu i ducha poprzez trening oraz dyscyplinę. Karate jest również często wykorzystywane jako narzędzie do promowania zdrowego stylu życia, samoobrony i wzmacniania charakteru.

Wpływ karate na kulturę i społeczeństwo jest trudny do przecenienia, a jego korzenie sięgają głęboko w historię Okinawy. To sztuka walki, która nadal przyciąga ludzi z całego świata, dając im nie tylko umiejętności obrony osobistej, ale także wartościowy sposób na rozwijanie się jako jednostki. Nie sposób nie wspomnieć, że karate mogą trenować osoby w każdym wieku, co niewątpliwie czyni tę dyscyplinę wyjątkową.

Początki

Co warto wiedzieć na początek?

Na wstępie warto zauważyć, że Karate i Kobudo wywodzą się z Okinawy, największej wyspy w Archipelagu Ryukyu, który składa się z 72 wysepek rozciągniętych na odległość 602 kilometrów. Nazwa "Okinawa" dosłownie oznacza "morską linię," co odzwierciedla wygląd samej wyspy, przypominającej kawałek liny unoszącej się na wodzie.

Powierzchnia Okinawy wynosi 1250 kilometrów kwadratowych, a wyspa ma 108 kilometrów długości i zmienia się w szerokości od 3 do 27 kilometrów. Aktualnie Okinawę zamieszkuje około 1,2 miliona ludzi, przy czym tylko 1% z nich stanowią Japończycy. Obecną stolicą Okinawy jest miasto portowe Naha, choć początkowo było nią Shuri - miasto królewskie.

Pierwsze zapiski o Archipelagu Ryukyu datują się na rok 605 n.e. Od wieków Okinawa pełniła rolę mostu handlowego między Chinami a Japonią oraz utrzymywała kontakty z innymi regionami, takimi jak Syjam, Jawa, Korea, Malezja i Filipiny. W roku 1429 król Sho Hashi połączył trzy królestwa istniejące na Okinawie - Hokuzan, Chuzan i Nanazan - zakładając dynastię Sho. Rodzina królewska przyjęła jako swój symbol trzyramienny znak, symbolizujący jedność trzech królestw. Współcześnie ten symbol jest również utożsamiany z okinawskimi sztukami walki, takimi jak karate i kobudo.

Warto wspomnieć, że w roku 1609 Japończyk Ichisa Shimazu z rodu Satsuma najechał królestwo Ryukyu. W 1879 roku królestwo Ryukyu straciło swoją niepodległość i zostało włączone do Japonii jako Prefektura Okinawa. W 1945 roku Okinawa została zajęta przez Amerykanów. Dopiero w 1972 roku Prefektura Okinawy powróciła do Japonii.

W 1992 roku zatwierdzono flagę Prefektury Okinawa, którą noszą na piersi karatecy reprezentujący Okinawę na międzynarodowych zawodach sportowych. Symbolika flagi Prefektury Okinawa obejmuje zewnętrzne czerwone koło, symbolizujące ocean otaczający Okinawę, białe koło, reprezentujące pokojowo nastawioną Okinawę oraz wewnętrzne czerwone koło, symbolizujące globalny rozwój Okinawy. W skrócie- flaga ta symbolizuje ocean, pokój i rozwój.

Gdzie narodziło się karate?

Jak już wspomnieliśmy, karate wywodzi się z tradycji Okinawańczyków i ma swoje korzenie w długiej historii tej wyspy. W czasach, gdy karate rozwijało się na Okinawie, Królestwo Ryukyu było suwerennym państwem. Obecnie Okinawa jest częścią Japonii, co może wprowadzać w błąd, sugerując, że karate jest japońskim tworem. W rzeczywistości to właśnie mieszkańcy Okinawy przekazali tę sztukę walki Japończykom, którzy następnie rozpowszechniali ją na świecie. Warto pamiętać, że Japończycy zawsze byli uczniami karate, a ich nauczyciele i mistrzowie pozostali na Okinawie.

Przypuszczalnie Okinawczycy nie zdawali sobie sprawy z tego, że ich karate, wywodzące się z małej wyspy, zdobędzie tak ogromną popularność na całym świecie. Dlatego też wcześniej nie prowadzili dokładnych zapisów historycznych na ten temat, co niewątpliwie dzisiaj stanowiłoby niezwykle cenne źródła historyczne. Dodatkowo warto zauważyć, że historia karate zaczęła być spisywana tak naprawdę dopiero po II wojnie światowej, ale niestety, wiele istotnych faktów związanych z początkami karate zostało utraconych. Dlatego obecnie istnieje wiele sprzecznych informacji dotyczących genezy karate.

Kluczowe kroki i rozwój różnych stylów karate

Na Okinawie od wieków popularna była sztuka walki znana jako Te. Pochodziła ona od straży królewskiego zamku w Shuri i jej podstawowy trening opierał się na ćwiczeniach na makiwarze, przy czym idea "Issen Issatsu" czyli "jedno uderzenie - jedno życie" była centralną koncepcją. W miarę upływu czasu, trening Te uzupełniano kata i ich interpretacjami. Te skupiało się na umiejętności walki jednostki, gdzie zadanie pojedynczego, skończonego ciosu było priorytetem.

Sokon "Bushi" Matsumura, który pełnił funkcję szefa ochrony trzech kolejnych królów Królestwa Ryukyu, jest uważany za twórcę współczesnego karate. Jego uczeń, Anko Itosu, zmodernizował karate, nadając mu dzisiejszą formę. W kwietniu 1901 roku rozpoczął on proces wprowadzania karate do okinawskich szkół, który zakończył się w 1907 roku, nadając karate oficjalny status obowiązkowego przedmiotu. To wprowadzenie karate do szkół było kluczowym krokiem w jego historii, ponieważ pozwoliło na szeroką akceptację wśród Okinawczyków i przyczyniło się do jego popularności i rozprzestrzeniania się.

W miarę upływu czasu wykształciły się różne style karate, z których przynależność określana była przez kata podstawowe. Wyróżniono cztery główne style: Shuri Te, Tomari Te, Naha Te i Uechi Ryu. Pozostałe style stanowiły mieszankę tych czterech grup, wykorzystując różne techniki rodzinne.

Na przykład, dla stylu Shuri Te, który wywodzi się od mistrza Anko Itosu, trzy kata Naihanchi były kluczowe, podczas gdy dla stylu Shuri Te pochodzącego od Chotoku Kyana głównym kata było Seisan. Tomari Te, styl pochodzący od Kosaku Matsumury, wiodło jedno kata, czyli Naihanchi. Dla Naha Te, stylu Kanryo Higaonny, głównym kata było Sanchin. Wreszcie, dla Uechi Ryu, stylu mistrza Kanbuna Uechi, trzy podstawowe kata to Seisan, Sanchin i Sanseiryu.

Nie tylko na Okinawie

Proces rozprzestrzeniania się karate poza Okinawę miał swój początek w roku 1899, gdy Okinawańczycy zaczęli emigrować na Hawaje. Od 1902 roku emigracja ta skierowała się z Hawajów do Kalifornii, a w 1907 roku do krajów Ameryki Południowej. Wczesnymi znaczącymi mistrzami, którzy przyczynili się do rozpowszechnienia karate poza granicami Okinawy, byli Yabu Kentsu (1919 rok - Los Angeles, USA, oraz 1927-28 rok - Hawaje), Hohan Soken (1925 rok - Argentyna) i Chojun Miyagi (1934 rok - Hawaje). Wczesne lata dwudzieste były okresem, w którym karate przeniosło się z Okinawy do Japonii dzięki mistrzom takim jak Choki Motobu (1921 rok - Osaka), Gishin Funakoshi (1922 rok - Tokyo), Kenwa Mabuni (1928 rok - Tokyo-Osaka) i Kanken Toyama (1930 rok - Tokyo).

Pierwsze formalne stowarzyszenie karate zostało założone w 1918 roku w domu mistrza Kenwa Mabuni w Shuri na Okinawie. Hanashiro Chomo, Kyan Chotoku, Miyagi Chojun, Mabuni Kenwa, Choshin Chibana, Go Kenki, Oshiro Chojo, Yabu Kentsu, Kyoda Juhatsu, Yabiku Moden utworzyli to stowarzyszenie pod nazwą Karate Kenkyu Kai. W tym samym roku nakręcono pierwszy film dokumentalny o karate, w którym wystąpili mistrzowie stylu Naha Te. W 1924 roku powstał Karate Klub w Naha, założony przez Chojun Miyagiego, Juhatsu Kyodę, Jinana Shinzato, Koki Shiromę, Chotoku Kyana, Keiyo Madanbashiego i Choki Motobu. W marcu 1926 roku połączono oba te stowarzyszenia, tworząc Okinawa Karate Club, który stał się pierwszą formalną organizacją w historii karate. W 1930 roku Okinawa Karate Club, będący organizacją zrzeszającą różne style karate, został przyjęty do Okinawskiego Stowarzyszenia Atletycznego. 26 grudnia 1933 roku Okinawa Karate Club został oficjalnie przyjęty do Dai Nippon Butoku Kai w Japonii, co oznaczało oficjalne uznanie karate za gałąź japońskiego budo.

Kierunki rozwoju karate

25 października 1936 roku miało miejsce spotkanie wybitnych autorytetów karate w Showa Kaikan w Naha, na Okinawie. Głównym celem tego spotkania było ustalenie kierunków rozwoju karate. Inicjatorem tego wydarzenia był lokalny dziennik "Ryukyu Shinpo". W obradach uczestniczyli wybitni mistrzowie karate, w tym Chomo Hanashiro, Choki Motobu, Choshin Chibana, Shinpan Shiroma, Chotoku Kyan, Juhatsu Kyoda, Chojun Miyagi, Chotei Oroku, Genwa Nakasone, oraz 11 zaproszonych gości, reprezentujących elitę Prefektury Okinawy.

Na spotkaniu omawiano kwestię nadania nazwie karate dodatkowego przyrostka "do", aby pełna nazwa tej sztuki walki brzmiała "Karate Do". Dyskutowano także nad unifikacją kata, określeniem stopni, wymaganiami egzaminacyjnymi i tytułami instruktorskimi. Omawiano rosnącą pozycję karate na świecie i przywództwo Prefektury Okinawy w dalszym rozwoju tej sztuki.

W styczniu 1937 roku powstało Okinawa Prefectural Karate-do Promotion Society, którą założyli przedstawiciele różnych szkół karate, takich jak Yabu Kentsu, Chomo Hanashiro, Chotoku Kyan, Choshin Chibana, Shinpan Shiroma, Chojun Miyagi, Jukatsu Kyoda, Chojo Maeshiro oraz Genwa Nakasone. Ta organizacja podjęła finalne decyzje, które zostały zainicjowane na spotkaniu w 1936 roku.

Niestety, II wojna światowa przyniosła śmierć wielu ludziom, którzy byli ściśle związani z karate na Okinawie. Po wojnie każda szkoła rozwinęła się w różnych kierunkach, brakowało jedności, a dojō działały niezależnie od siebie. Mimo to karate okinawskie stało się międzynarodowe i bardzo popularne. W międzynarodowym środowisku karatecznym pojawiła się potrzeba, aby Okinawa podjęła działania w celu zorganizowanego kierowania tym ruchem.

W maju 1956 roku, w odpowiedzi na potrzebę jednoczenia karate na Okinawie, mistrz Choshin Chibana i przedstawiciele czterech głównych szkół karate na wyspie: Choshin Chibana (Okinawa Shorin-Ryu), Kanei Uechi (Uechi-Ryu), Meitoku Yagi (Goju-Ryu) i Shoshin Nagamine (Matsubayashi-Ryu) założyli Okinawa Karate-Do Federation. Mistrz Choshin Chibana został prezydentem tej organizacji. Federacja miała na celu koordynację karate z Okinawy na arenie międzynarodowej i skupienie wielu organizacji stylowych pod jednym dachem. Wprowadzono także trzy tytuły instruktorskie: renshi, kyoshi i hanshi, oraz ustanowiono skalę stopni Kyu i Dan. Wcześniej pas w karate służył jedynie do przepasania kimona i nie miał żadnego znaczenia. Teraz wprowadzono stopnie w zakresie od 6 kyu do 10 dan.

26 lutego 1967 roku organizacja zmieniła nazwę na All Okinawa Karate-Do Federation, a prezydentem został Shoshin Nagamine. Później przemianowano ją na Okinawa Ken Karate-Do Renmei, kontynuując tradycje przy jednoczesnym dostosowaniu się do współczesnych wymogów.

W październiku 1970 roku, w Japonii, utworzono World Union of Karatedo Organizations, a pierwszym prezydentem został Sasakawa Ryoichi. W 1985 roku organizacja została przyjęta do Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a w październiku 1993 roku zmieniła nazwę na World Karate Federation.

Okinawa Kobudo

Okinawa to nie tylko karate

Kobudo to sztuka walki bronią wywodząca się z Okinawy, której fundamentem są konkretne serie ruchów (kata) oraz ich interpretacja przekazywana w ramach bezpośrednich nauczycielskich relacji. Kobudo narodziło się na Okinawie wiele stuleci temu i tylko rdzenni mieszkańcy tej wyspy są w stanie prawidłowo przekazywać tę sztukę. Jednym z odmian Kobudo jest Okinawa Kobudo, które jest stylem broniowego walki rodziny Matayoshi. Shinchin Matayoshi był jego założycielem, a kolejne pokolenia Matayoshi, takie jak Shingi, Shintoku i Shinko, doprowadziły do jego rozwoju i ewolucji. Istotnym liderem tego stylu był Shinpo Matayoshi, syn mistrza Shinko Matayoshi, który szeroko rozpowszechnił Okinawa Kobudo na całym świecie.

W 1970 roku mistrz Shinpo Matayoshi założył na Okinawie Federację Ryukyu Kobudo, a po dwóch latach zmieniła ona swoją nazwę na Federację Okinawa Kobudo. Niestety, Shinpo Matayoshi zmarł 7 września 1997 roku, zamykając swoją śmiercią sukcesję rodziny Matayoshi w dziedzinie kobudo. Obecnie, najbardziej znanym uczniem Shinpo Matayoshi, który kontynuuje naukę i nauczanie Okinawa Kobudo, jest mistrz Kenyu Chinen. Przez 35 lat był on osobistym uczniem mistrza Matayoshi, a ten określał go jako "mojego studenta numer 1". Kenyu Chinen wprowadził wiele modyfikacji w metodyce nauczania, które zostały zaakceptowane przez mistrza Matayoshi.

W 1993 roku mistrz Kenyu Chinen założył Światową Federację Oshukai Tradycyjnego Okinawa Kobudo, która obecnie jest największą organizacją, kontynuującą tradycje rodziny Matayoshi w dziedzinie kobudo.

Popularność karate na całym świecie

Obecnie, sztukę karate uprawia około 60 milionów osób na całym świecie. Istnieje sześć głównych stylów karate, które towarzyszą jej rozwojowi: Shorin-Ryu (stworzony przez Anko Itosu), Shorin-Ryu (rozwijany przez Chotoku Kyana), Goju-Ryu (założony przez Chojun Miyagiego), Uechi-Ryu (zapoczątkowany przez Kanbuna Uechi), Shito-Ryu (utworzony przez Kenwa Mabuni) i Shotokan (spopularyzowany przez Gishin Funakoshiego). Wszystkie te style narodziły się z okinawskich tradycji i zostały opracowane przez mistrzów z tej wyspy. Poza tym, istnieją również inne popularne style karate, które są kombinacją tych sześciu głównych. Na przykład Kyokushinkai (rozwijane przez Masutatsu Oyamę) to połączenie elementów Shotokan i Goju-Ryu, a Wado-Ryu (stworzone przez Hironori Ohtsukę) zawiera w sobie elementy Shotokan wzbogacone o techniki z Shindo Yoshin-Ryu Jujitsu. W ramach każdego z tych stylów istnieje wiele szkół karate, które posiadają własne międzynarodowe struktury i metody nauczania.

Mistrzowie